راز موفقیت انیمیشن «یوز» در گفت‌وگو با کارگردان

به گزارش فیلمزی، انیمیشن سینمایی «یوز» به کارگردانی رضا ارژنگی از ابتدای مهرماه روی پرده سینماها رفته و در مدت کوتاه اکران خود توانسته عنوان سومین فیلم پرفروش جدول هفتگی سینماها را به‌دست آورد. این اثر با درون‌مایه‌ای طنز، داستان یوزپلنگی تپل را روایت می‌کند که برای یافتن هویت خود، از آمریکا راهی ایران می‌شود.

ارژنگی در گفت‌وگویی با فیلمزی درباره جهان‌بینی فیلم، مفهوم مهاجرت معکوس یوز از نیویورک به تهران، دلایل فروش بالای آن، رقابت با فیلم‌های کمدی روی پرده و وضعیت کلی سینمای انیمیشن در ایران سخن گفته است.

کارگردان «یوز» که نخستین تجربه سینمایی خود را با ساخت یک انیمیشن پشت سر می‌گذارد، درباره فروش این فیلم توضیح داد: رقابت انیمیشن یوز با دو فیلم کمدی قسطنطنیه و مرد عینکی به‌دلیل گستردگی مخاطبان آن آثار و صعود به جدول فروش هفتگی، رکورد تازه‌ای در حوزه انیمیشن به‌حساب می‌آید. این در حالی است که هنوز سانس صبح مدارس آغاز نشده و روی حضور دانش‌آموزان برای تماشای فیلم حساب ویژه‌ای باز کرده‌ایم. با توجه به تبلیغات محدودی که تا امروز انجام شده و زمان کوتاه اکران، فروش فیلم رضایت‌بخش بوده است.

او بخش مهمی از وظیفه فیلمساز را ساخت و هدایت ذائقه مخاطب می‌داند و می‌گوید این روند در طول سال‌ها به شکل نادرستی در سینمای ایران شکل گرفته است.

ارژنگی در تکمیل توضیحات خود گفت: در سینمای ایران تنوع ژانری وجود ندارد. مثلا فیلم وحشت تقریبا غایب است؛ تنها می‌توان به فیلم شب «بیست‌ونهم» ساخته رضا رخشانی در دهه ۶۰ اشاره کرد. در نتیجه، سینماگران بیشتر سراغ ژانرهای اجتماعی و کمدی رفته‌اند و همین مسئله باعث شده پیش‌فرض مخاطب از فیلم ایرانی، یک اثر کمدی باشد — فرقی ندارد رئال باشد یا انیمیشن. من هم با همین درک از مخاطب، فیلمنامه یوز را نوشتم.

ارژنگی در ادامه تاکید کرد که برای خلق شخصیت اصلی فیلم، یوزی بامزه و تپل طراحی کرده تا با رعایت مرزهای اخلاقی در شوخی‌ها، اثری مناسب برای تمام گروه‌های سنی بسازد.

او بیان کرد: کاراکتر یوز را تپل و با نمک طراحی کردم تا بتوانیم بدون استفاده از شوخی‌های سخیف یا جنسی، مخاطب را بخندانیم. شوخی‌های فیلم محجوب، حساب‌شده و استاندارد هستند. در انیمیشن‌های خارجی معمولاً طنز از دل موقعیت بیرون می‌آید و برای ساخت چنین موقعیت‌هایی نیاز به انیمیشن‌های پرتحرک‌تر و نیروهای متخصص داریم؛ موضوعی که هزینه بالایی می‌طلبد.

ارژنگی یادآور شد: بودجه ساخت «یوز» معادل هزینه تبلیغات یک فیلم سینمایی متوسط بوده و با منابع مالی بسیار محدود تولید شده است.

به گفته ارژنگی، از همان آغاز نگارش فیلمنامه، تصمیم داشته روی شخصیتی ایرانی و منحصربه‌فرد تمرکز کند و تاکید کرد: می‌خواستم شخصیتی خلق کنم که هم جذاب باشد و هم حس ایرانی بودن را منتقل کند. یوز ایرانی تمام ویژگی‌های شخصیتی مدنظرم را داشت. البته در حیات‌وحش، یوز لاغر و عضلانی است، اما اگر همان تصویر را نشان می‌دادم، فراز و فرود داستان از بین می‌رفت. برای همین در جهت مخالف حرکت کردم و یوزی تپل و دوست‌داشتنی ساختم تا در طول داستان بتواند کنجکاوی کودکان را برانگیزد.

ارژنگی درباره انگیزه بازگشت یوز به ایران توضیح داد: یوز ایرانی از نظر رنگ، نوع خال‌ها و فاصله میان آنها با سایر گونه‌ها در دنیا متفاوت است. در مسیر داستان، او متوجه این تفاوت‌ها می‌شود و در راستای نوعی هویت‌طلبی تصمیم می‌گیرد همراه با بابی دوست گربه‌اش از نیویورک به ایران برگردد. نکته جالب این است که «بابی» هم می‌خواهد در ایران خانواده پیدا کند و به گربه‌ای ایرانی تبدیل شود.

کارگردان «یوز» در بخش پایانی گفت‌وگو، وضعیت فعلی انیمیشن ایران را دارای استعداد فراوان اما با ضعف ساختاری در سرمایه‌گذاری و رقابت توصیف کرد و گفت: انیمیشن در ایران مخاطب بسیار دارد و از نظر کمیت با اروپا و آمریکا قابل مقایسه است؛ اما مسئله اصلی کیفیت و نحوه سرمایه‌گذاری است. بخش خصوصی تمایلی به سرمایه‌گذاری ندارد چون انتظار بازگشت سریع سرمایه را دارد، در حالی‌که تولید یک انیمیشن سینمایی حداقل دو سال زمان می‌برد. از طرفی، نبود نمایش انیمیشن‌های خارجی در کشور باعث شده معنای واقعی رقابت از بین برود. در نتیجه، انیمیشن ایرانی در فضای بی‌رقابت رشد می‌کند و از نظر کیفیت نمی‌تواند با آثار بین‌المللی رقابت کند.