جشنواره فیلم کوتاه تهران کلید خورد؛ روز نخست با یاد ناصر تقوایی
به گزارش فیلمزی، نخستین روز از برگزاری چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران با حضور فیلمسازان جوان و دوست‌دارانِ فیلم‌های کوتاه و جمعی از فیلمسازان خارجی در پردیس سینمایی ایران مال برگزار شد.
بزرگداشت آرش رصافی عضو وفادارِ انجمن سینمای جوانان
صبح روزِ یکم این جشنواره با نشست تخصصی «روایت در سینما و فیلم کوتاه» و مدیریت فرهاد توحیدی فیلمنامه‌نویس و مدرس سینما راس ساعت ۱۱ آغاز شد. در ابتدای این کارگاه بهروز شعیبی دبیر چهل‌ودومین جشنوار فیلم کوتاه تهران، شروع این رویداد سینمایی را تبریک گفت و از برگزاری بزرگداشت آرش رصافی به‌عنوان یکی از اعضای وفادارِ انجمن سینمای جوانان که سال‌ها به فیلمسازان جوان مشاوره داده و در جهت انتخاب مسیر درست فیلمسازی به آنها کمک کرده، خبر داد.
در ادامه فرهاد توحیدی با طرح مباحثی در حوزه روایت و فیلم کوتاه نخستین نشست تخصصی را برگزار کرد.
از به دنیا آمدن تا تَرک هستی، غرق در روایت هستیم
توحیدی با نگاهی تحلیلی و تاریخی به مفهوم روایت، از ریشه‌های کهن داستان‌گویی تا ساختارهای مدرن روایت در سینما پرداخت و اهمیت شخصیت، پیرنگ و درام را در شکل‌گیری تجربه‌ی تماشاگر بررسی کرد.
وی گفت: از زمانی که به دنیا می‌آییم تا زمانی که از دنیا می‌رویم، غرق در روایت هستیم. حتی پیش از آنکه مهارت گفتگو و زبان‌آموزی را پیدا کنیم، پدر و مادر، به‌ویژه مادر فرزند را در روایت غرق می‌کند. حتی بازی‌های کودکانه نوعی روایت‌گری‌اند؛ در آنها به کودک یاد می‌دهند که مثلاً هر انگشت چه کاری انجام می‌دهد. این ادعا که برخی توانایی‌ها خاص انسان است، همیشه محل بحث بوده است. برخی حیوانات نیز توانایی ابزارسازی یا حتی زبان‌آموزی محدودی دارند. شاید هیچ توانایی شناختی بنیادینی نباشد که ما را از دیگر حیوانات متمایز کند؛ آنچه ما را متمایز می‌کند، کارهایی است که با توانایی‌هایمان انجام می‌دهیم.
این فیلمنامه‌نویس، با اشاره به این مطلب که داستان‌گویی یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحول فرهنگی انسان است، عنوان کرد: هیچ موجودی به اندازه انسان نمی‌تواند دنیایی را که در آن زندگی می‌کند تغییر دهد؛ خواه این تغییر خوب باشد یا بد. در این میان، یکی از توانایی‌هایی که شاید در مقایسه با فناوری ساده‌تر به نظر برسد اما بسیار عمیق‌تر است، توانایی داستان‌گویی است. انسان با داستان، از لحظه‌ی اکنون رها می‌شود؛ حتی اگر داستان، بازگویی یک سفر روزمره باشد. داستان، تجربه فردی را به دانش جمعی تبدیل می‌کند.
توحیدی در بخش دیگری از سخنان خود، با نگاهی تاریخی، شکل‌گیری روایت را از اسطوره تا درام توضیح داد و گفت: نخستین داستان‌ها در دوران شکارگری شکل گرفتند؛ روایت‌هایی درباره انسان‌هایی که کارهای خارق‌العاده انجام می‌دادند، مانند کسی که می‌توانست با یک ضربه پیر یا حیوانی را از پا درآورد. این داستان‌ها بنیاد اسطوره‌ها را گذاشتند. کسی آنها را ننوشته بود؛ گویی الهام یا وحی بودند. وقتی انسان کشاورزی را کشف کرد، داستان‌ها از آسمان به زمین آمدند. داستان‌ها درباره‌ی دانه، زمین و کار انسانی شکل گرفتند؛ درباره‌ی کسانی که نیمه‌خدا بودند و توانستند از طبیعت محصول بگیرند. پس از این دوره، روایت‌های حماسی پدید آمدند و بعد، روایت وارد مرحله‌ای تازه شد.
پس از پایانِ این نشست، نخستین باکس از جشنواره فیلمِ کوتاه تهران راس ساعت ۱۳ با نمایش باکس‌های مختلف داستانی، مستند، انیمیشن، تجربی . بین‌الملل آغاز شد.
و در ادامه نشست تخصصی «فیلمبرداری فیلم‌های من بودجه» با مدیریت علی لقمانی فیلمبردار و مدرس سینما برگزار شد.
علی لقمانی در این نشست با اشاره به تامین بودجه فیلم بیان کرد اگر واقع‌بین باشیم و تناسبات فیلم را رعایت کنیم به مشکل نمی‌خوریم مشکل این است که گاهی خودآگاه و یا ناخودآگاه شرایط و تناسبات را در نظر نمی‌گیریم.
سینما؛ از انحصار تا دموکراتیزه شدن
وی ادامه داد: برخلاف بسیاری از هنرها مثل شعر و نقاشی که هنرمند تنها به خود و ابزارش متکی است، فیلمسازی همواره نیازمند گروه، تجهیزات و سرمایه بوده است. این وابستگی سوالی مهم را مطرح می‌کند: آیا سینما می‌تواند هنر مستقلی باشد؟
این هنرمند بیان کرد: با ظهور دوربین‌های کوچک دیجیتال، فیلمسازان و نظریه‌پردازان شروع به بازاندیشی درباره استقلال سینما کردند. این ابزارهای نوین امکان تولید فیلم بدون تیم بزرگ و بودجه بالا را فراهم کردند و به شکل‌گیری جریانی تازه در سینمای مستقل منجر شدند.
لقمانی افزود: شاید زمان آن رسیده که سینما نیز همچون دیگر هنرها، دموکراتیزه شود؛ فیلمسازی شخصی‌تر، چابک‌تر و مستقل‌تر شود. این نگاه، آستانه قرن بیست‌ویکم را به نقطه عطفی برای سینمای جهان و سینمای مستقل تبدیل کرد.
هنرجویان هنرستان‌های سینمایی تهران با هدف آشنایی نزدیک با جریان‌های روز سینمای کوتاه به جشنواره آمدند و فیلم‌های کوتاه در باکس‌های مختلف را تماشا کردند.
برگزاری دو نشست تخصصی «بازنمایی حافظه فرهنگی در فیلم کوتاه» با حضور مه‌ناز رونقی نویسنده، فیلمساز و استاد دانشگاه و «شعر و سینما» با مدیریت رشید کاکاوند برپا شد که با استقبال هنرجویان سینما قرار گرفت.
کاربرد حافظه فرهنگی به‌عنوان ابژه و سوژه در فیلم کوتاه
مه‌ناز رونقی استاد دانشگاه در این نشست درباره ابژه و سوژه و چگونگی کارکرد و کاربرد حافظه فرهنگی به‌عنوان ابژه و سوژه سخن گفت و به شکل مصداقی با مثال‌هایی که از فیلم‌های سینمای ایران آورد این مفهوم را توضیح داد.
عصر روز گذشته و به دنبال استقبال مخاطب از فیلم‌های کوتاه داستانی، دو سانس ویژه برای نمیش فیلم‌های بخش مسابقه ملی باز شد.
لازم به توضیح است نشست‌های تخصصی روز دوم این رویداد سینمایی با حضور مستانه مهاجر و طرح موضوع «اهمیت تدوین در فیلم کوتاه»، «فیلمنامه‌نویسی مدرن در فیلم کوتاه» با مدیریت شادمهر راستین، «تصویر در سفرنامه» با اجرای منصور ضابطیان و «رنگ در سینما» با حضور مازیار اسلامی برگزار می‌شود.