ممیزی «قاتل و وحشی» و ۴۳ دقیقه سرنوشتساز!
در حالی که با اکران فیلم «پیرپسر»، فضای تازهای برای نمایش فیلمهای اجتماعی در سینمای ایران باز شده است، فیلمهایی مثل «لاکپشت» ساختهی بهمن کامیار و «رکسانا» بهکارگردانی پرویز شهبازی نیز در نوبت اکران قرار گرفتهاند. اما در این میان، همچنان خبری از فیلم «قاتل و وحشی» ساختهی حمید نعمتالله نیست؛ فیلمی که از سال ۱۳۹۸ در بلاتکلیفیِ کامل بهسر میبرد.
شروع ماجرای فیلمی که در نیمهی راه متوقف شد!
حمید نعمتالله، فیلمسازی شناختهشده با آثاری مثل «بوتیک»، «بیپولی»، «آرایش غلیظ»، «رگ خواب» و «شعلهور»، در سال ۱۳۹۸ فیلمنامهی «قاتل و وحشی» را با همراهی معصومه بیات نوشت. فیلم وارد مرحلهی تولید شد اما در میانهی مسیر به دلیل اختلافات مالکیتی، پروژه برای مدتی متوقف شد و نتوانست به جشنوارهی فجر راه پیدا کند.
در نهایت، مراحل فنی فیلم در پاییز ۱۳۹۹ به پایان رسید و «قاتل و وحشی» آمادهی نمایش شد؛ اما نهتنها در جشنوارهی فجر پذیرفته نشد، بلکه تا امروز هم مجوز اکران عمومی نگرفته است.
روایت فیلم: زنی میان فاجعه
اطلاعات رسمی چندانی از داستان «قاتل و وحشی» منتشر نشده است؛ اما بر اساس منابع غیررسمی، فیلم روایتگر زندگی زنی به نام «زیبا» است که در تدارک برگزاری مراسم عروسی دخترش است. او بهناگاه توسط یک باند گنگستری ربوده میشود و در حالی که جان خودش در خطر است، باید از دخترش نیز که از ماجرا بیخبر است محافظت کند.
«قاتل و وحشی» ترکیبی از درام، تعلیق و خشونت است که حالوهوای متفاوتی نسبت به آثار پیشین نعمتالله دارد.
دلیل اصلی توقیف قاتل و وحشی چه بود؟
مهمترین دلیل توقیف فیلم ظاهر لیلا حاتمی با سرِ تراشیده عنوان شده است. بر اساس گزارشها، حاتمی حدود ۴۳ دقیقه با سر تراشیده جلوی دوربین ظاهر شده؛ نکتهای که از نظر شورای صدور پروانهی نمایش، با موازین فقهی و قانونی مغایرت دارد.
اگرچه در تاریخ سینمای ایران پیشتر هم نمونههایی از بازیگران زن با سر تراشیده وجود داشته (مثل فریماه فرجامی در «سرب» مسعود کیمیایی یا رؤیا نونهالی در «زندان زنان» منیژه حکمت)، اما تفاوت در مدتزمان حضور این تصویر در فیلم است. شورای پروانهی نمایش معتقد است که نمایش طولانیمدت پوست سر زن از نظر شرعی ممنوع است.
واکنش دبیر وقت جشنواره
در سال ۱۳۹۹، حمید نعمتالله فرم حضور در جشنوارهی فیلم فجر را برای این فیلم پر کرد، اما باز هم فیلم حتی در بخش خارج از مسابقه پذیرفته نشد.
سید محمدمهدی طباطبایینژاد، دبیر وقت جشنواره، در گفتوگویی در جریان همان جشنواره گفت: «برخی میپرسند چرا یک دقیقه حضور زن با سر تراشیده مجاز است، اما ۴۰ دقیقه نه؟ پاسخ این است که تصمیمگیری در این زمینهها فقهی است و بر عهدهی روحانی عضو شورای پروانه نمایش. در این سالها همواره نظر بر این بوده که پوست سر زن حکم موی او را دارد و بنابراین قابلنمایش نیست.»
یک انتظار بیپایان
در حالی که بهتازگی برخی فیلمهای اجتماعی امکان اکران پیدا کردهاند، سرنوشت «قاتل و وحشی» همچنان نامعلوم است. فیلمی با حضور ستارههایی چون لیلا حاتمی و امین حیایی، که با گذشت بیش از پنج سال، هنوز از ورود به چرخهی اکران بازمانده است.
سؤال اینجاست: آیا تغییری در رویکرد شورای صدور پروانه نمایش رخ خواهد داد؟ و آیا سینمای ایران در نهایت میتواند میزبان نمایش فیلمی باشد که پیش از هر چیز قربانی نگاه سلیقهای شده است؟
نمایش «قاتل و وحشی» یک مطالبهی جمعی
دست رد زدن به نمایش فیلم «قاتل و وحشی» رفتهرفته باعث شد تا اکرانِ این فیلم به یک مطالبهی جمعی از سوی مخاطبان و سینماگران تبدیل شود. براساس این مطالبه بود که در جشنوارهی چهل و سوم فیلم فجر، در کنار نمایش فیلمهای اجتماعی توقیفی در دولت سیزدهم مانند «پیرپسر»، «رکسانا»، «لاکپشت»، تا آخرین روز جشنواره حرف از اکران فیلم نعمتالله نیز بود. تا جایی که منتقدان و سینماگران تا ساعت پایانی جشنوارهی فیلم فجر در انتظار اعلام نمایش فیلم بودند؛ ولی به این مطالبهی جمعی پاسخی داده نشد و «قاتل و وحشی» همچنان در محاق توقیف باقی ماند.
اما با اکران عمومی فیلم «پیرپسر» و موفقیت آن در گیشه و همچنین قرارگرفتن فیلمهای «لاکپشت» و «رکسانا» در صف اکران، بار دیگر نمایش فیلم «قاتل و وحشی» بهعنوان یک مطالبهی جمعی مطرح است. بهعنوان مثال حنیف سُروری، تهیهکننده «پیرپسر»، در گفتوگویی که با رسانه فیلمزی داشت اظهار امیدواری کرد که فیلم «قاتل و وحشی» ساختهی نعمتالله به نمایش عمومی برسد.