بررسی ترجمههای پر تناقض ذبیحالله منصوری در مستند «مشتزنی در رینگ ترجمه»
به گزارش فیلمزی، حنیف شهپرراد پژوهشگر و مستندساز که پرترهای از ذبیحالله منصوری نویسنده و مترجم سرشناس و محبوب ایرانی را به تهیه کنندگی آریان عطارپور در نوزدهمین جشنواره سینما حقیقت آماده نمایش دارد، گفت: ذبیحالله منصوری نویسنده، مترجم و گردآورنده از سوی هنرمندان و روشنفکران کمتر مورد توجه بوده و در عین حال در میان مردم مقبولیت ویژهای داشته است و همین ویژگی برای من به عنوان مستندساز بسیار جذاب بود تا درباره او فیلم بسازم.
حنیف شهپرراد کارگردان مستند «مشتزنی در رینگ ترجمه» در پاسخ به این سوال که با توجه به پژوهشهای صورت گرفته آیا به وجود تناقض در ترجمه و نوشتههای ذبیحالله منصوری دست یافته است، به فیلمزی گفت: واقعیت این است که حجم نوشتهها و ترجمههای او زیاد است. ما در حین تولید فیلم حدود ۴۰۰ کتاب در درسترس مردم از اقشار مختلف پیدا کردیم. ولی طبق اسناد موجود و در گفتگوهایی که انجام داده است، منصوری معتقد است که بیش از این تعداد تالیف، ترجمه و گردآوری کرده است.
این مستندساز که مستندهای پرتره از چهرههای فرهنگی و ادبی همچون سید جعفر شهیدی در مستند «در جست و جوی حقیقت»، علامه قزوینی در مستند « مسائل پاریسیه»، محمد قاضی با فیلم مستند «محمد قاضی به روایت گوستاو دوره»، اقبال لاهوری با مستند «ما و اقبال»، محمد معین با مستند «زندگی در میان واژگان» و منوچهر انوار را کارگردانی کرده است، ادامه داد: کتابهای معروفی همچون «خواجه تاجدار»، «خداوند الموت»،«سینوهه» همیشه مورد تشکیک و تناقض بود. اما کتابهای «لولیتا» و «دُنکیشوت» سنگینترین نوع مناقشه در بین اهالی کتاب و رسانه بود.
شهپرراد با بیان این مطلب که ذبیحالله منصوری از قدرت و توانایی بالایی در جذب مخاطب برخوردار بوده است، اظهار داشت: در ساخت این فیلم و در تحقیقاتی که از اقشار مختلف مردم به عمل آمد و در فیلم هم موجود است، متوجه شدیم با نویسنده و مترجمی مواجه هستیم که توانایی بالایی در جذب مخاطب عام دارد و از سوی دیگر مصاحبه با جمشید اسماعیلی از روزنامهنگارانِ همدوره با منصوری سرنخهای مهمی به ما داد.
این کارگردان که در ساخت فیلم مستند «مشتزنی در رینگ ترجمه» برای ملموس شدن کاراکتر منصوری از بازی رضا بهبودی بهرهبرده است در پاسخ به این سوال که روایت اینچنینی به مستند بودن یک روایت لطمه وارد نمیکند؟، گفت: برخی معتقد هستند که سینمای مستند یک قالب تثبیت شدهای دارد. در حالی که چنین نیست و ساخت یک مستند شیوههای متفاوت دارد و چون منصوری آدم مهم و تاثیرگذاری در عرصه کتاب و ارتباط با مخاطب بوده، برای من و آریان عطارپور بهعنوان تهیهکننده خیلی مهم بود پرترهای از او بسازیم.
وی ادامه داد: واقعیت این است که بهره بردن از حضور یک بازیگر حرفهای همچون رضا بهبودی راه بهتری برای نشان دادن زوایای مهم شخصیت ذبیحالله منصوری بود و جز این راه دیگری به ذهنمان نمیرسید.
حنیف شهپرراد تاکیدکرد: به اعتقاد من ذبیح الله منصوری چهرهای به شدت مردمی و تاثیرگذار در سلیقه آنها است. ما در این فیلم درباره نویسنده و مترجمی صحبت می کنیم که در عمر فعالیت خود در این عرصه تنها یک مصاحبه مکتوب در پنج نوبت دارد و اگر لطف آقای اسماعیل جمشیدی پیشکسوت عرصه روزنامهنگاری نبود و به ما کمک نمیکرد ساخت این فیلم ممکن نبود.
وی در پایان با اشاره به این مطلب که اگر ذبیحالله منصوری در قید حیات بود چه واکنشی بعد از تماشای این فیلم نشان میداد گفت: معتقدم که اگر او در قید حیات بود قطعا به تماشای این مستند نمینشست.