پایان ونیز ۲۰۲۵: شب شیر طلایی جارموش و فریادهای سیاسی

به گزارش Variety، وقتی جیم جارموش، کارگردان کالت و دوست‌داشتنی سینمای آمریکا، با کت شرابی و عینک آفتابی همیشگی‌اش روی صحنه رفت تا شیر طلایی ونیز را برای فیلم «پدر مادر خواهر برادر» دریافت کند، با همان خونسردی خاص خودش گفت: «اوه شت!». این واکنش کوتاه و صادقانه، شاید بهترین شروع برای شبی بود که در آن، دو روح سرگردان سینما – هنر برای همدلی و هنر برای اعتراض – رودرروی هم قرار گرفتند. جارموش از فیلم «آرام» خود گفت و تاکید کرد که «هنر برای سیاسی بودن نیازی به پرداخت مستقیم به سیاست ندارد، بلکه می‌تواند همدلی بیافریند که اولین قدم برای حل مشکلات است.» اما دقایقی قبل و بعد از او، بسیاری از برندگان نظری کاملاً متفاوت داشتند.

صحنه اختتامیه هشتاد و دومین دوره جشنواره فیلم ونیز، بیش از هر زمان دیگری به تریبونی برای صداهای خاموش‌شده تبدیل شد. نقطه اوج این شب، زمانی بود که «آوای هند رجب» (The Voice of Hind Rajab) به کارگردانی کوثر بن هنیه، جایزه بزرگ هیئت داوران را از آن خود کرد. بن هنیه با نطقی آتشین و بی‌پرده، جایزه‌اش را به هلال احمر فلسطین و دیگر قهرمانان خط مقدم تقدیم کرد و گفت: «صدای هند، فریاد کمکی بود که تمام دنیا آن را شنید اما هیچ‌کس پاسخ نداد... سینما نمی‌تواند او را بازگرداند یا جنایتی که در حقش شد را پاک کند، اما سینما می‌تواند صدایش را حفظ کند... باشد که چشمان قاتلانش هرگز خواب را نبیند و فلسطین آزاد شود.»

این تنها صدای اعتراض نبود. مریم توزانی، پس از دریافت جایزه تماشاگران برای فیلم «کوچه مالاگا»، با بغض از وحشت جاری در غزه گفت. ناستیا کورکیا، برنده جایزه بهترین فیلم اول برای «تابستان کوتاه»، از ۱۲۹۱ روز تهاجم تمام‌عیار به اوکراین و تأثیر آن که «مانند رادیواکتیو جامعه را از درون نابود می‌کند» سخن گفت. حتی تونی سرویلو، ستاره محبوب ایتالیایی که جام ولپی بهترین بازیگر مرد را برای فیلم «وقار» (La Grazia) پائولو سورنتینو به خانه برد، در کنار تشکرهای مرسوم، به کرامت انسانی و فلسطین اشاره کرد.

در میان این غوغای سیاسی، بنی سفدی که شیر نقره‌ای بهترین کارگردانی را برای «ماشین درهم‌کوبنده» (The Smashing Machine) دریافت کرد، گویی پلی میان دو دیدگاه ساخت. او فیلمش را «تمرینی در همدلی رادیکال» توصیف کرد و گفت: «همدلی امروز از هر زمان دیگری مهم‌تر است.» این همان مفهومی بود که جارموش نیز در سخنان پایانی خود به آن اشاره کرد و حرف‌های سفدی را تایید کرد.

شب ونیز، شبی برای ستایش ستاره‌ها نیز بود. شین ژیلی برای بازی در فیلم «خورشید بر همه ما طلوع می‌کند» جایزه بهترین بازیگر زن را گرفت و با نادیده گرفتن موسیقی قطع سخنرانی، مصمم ماند تا از همه تشکر کند. لونا ودلر جوان نیز جایزه مارچلو ماسترویانی را برای فیلم «دوست خاموش» دریافت کرد و با سادگی دل‌نشینی اکثر نام‌ها را از یاد برد.

در نهایت، اختتامیه ونیز ۲۰۲۵ تصویری کامل از جهان امروز بود: جهانی که در آن هنرمندان نمی‌توانند و نمی‌خواهند در برابر فجایع سکوت کنند، اما همزمان، هنوز به قدرت داستان‌های آرام و انسانی برای ایجاد همدلی ایمان دارند. همان‌طور که جارموش در پایان، به نقل از آکیرا کوروساوا گفت، فیلمسازی یک یادگیری بی‌پایان است؛ و شاید امشب، درس بزرگ ونیز همین بود: سینما باید هم فریاد بزند و هم نجوا کند.

• شیر طلایی بهترین فیلم: «پدر مادر خواهر برادر» (Father Mother Sister Brother) به کارگردانی جیم جارموش
• جایزه بزرگ هیئت داوران: «آوای هند رجب» (The Voice of Hind Rajab) به کارگردانی کوثر بن هنیه
• شیر نقره‌ای بهترین کارگردان: بنی سفدی برای «ماشین درهم‌کوبنده» (The Smashing Machine)
• جایزه ویژه هیئت داوران: «زیر ابرها» (Below the Clouds) به کارگردانی جانفرانکو رزی
• بهترین فیلمنامه: والری دونزلی و ژیل مرشان برای «در حین کار» (À pied d’œuvre)
• جام ولپی بهترین بازیگر زن: شین ژیلی برای «خورشید بر همه ما طلوع می‌کند» (The Sun Rises on Us All)
• جام ولپی بهترین بازیگر مرد: تونی سرویلو برای «وقار» (La Grazia)
• جایزه مارچلو ماسترویانی برای بهترین بازیگر جوان: لونا ودلر برای «دوست خاموش» (Silent Friend)
• جایزه تماشاگران آرمانی بیوتی: «کوچه مالاگا» (Calle Malaga) به کارگردانی مریم توزانی
• جایزه لوییجی دی لورنتیس برای بهترین فیلم اول: «تابستان کوتاه» (Short Summer) به کارگردانی ناستیا کورکیا

• بهترین فیلم: «در جاده» (En el camino) به کارگردانی دیوید پابلو
• بهترین کارگردان: آنوپارنا روی برای «آوازهای درختان فراموش‌شده» (Songs of Forgotten Trees)
• جایزه ویژه هیئت داوران: «سرزمین گمشده» (Harà Watan) به کارگردانی آکیو فوجیموتو
• بهترین بازیگر زن: بندتا پورکارولی برای «ربودن آرابلا» (Il Rapimento di Arabella)
• بهترین بازیگر مرد: جاکومو کووی برای «یک سال مدرسه» (Un Anno di Scuola)
• بهترین فیلمنامه: «پیچک» (Hiedra) به نویسندگی آنا کریستینا باراگان
• بهترین فیلم کوتاه: «بدون کلی» (Without Kelly) به کارگردانی لویسا سیرن

• بهترین مستند درباره سینما: «ماتا هاری» (Mata Hari) به کارگردانی جو بچنکوفسکی و جیمز ای. اسمیت
• بهترین فیلم ترمیم‌شده: «باشو، غریبه کوچک» به کارگردانی بهرام بیضایی

• جایزه بزرگ: «ابرها دو هزار متر بالا هستند» (The Clouds Are Two Thousand Meters Up) به کارگردانی سینگینگ چن
• جایزه ویژه هیئت داوران: «کمتر از ۵ گرم زعفران» (Less Than 5gr of Saffron) به کارگردانی نگار متولی‌میدانشاه
• جایزه دستاورد: «خداحافظی طولانی» (A Long Goodbye) به کارگردانی کیت ووت و ویکتور مس

به نظر شما کدام جایزه بیشترین اهمیت را داشت و چرا؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.