کامرون علیه اسکار: دفاع آتشین از کارگردان نادیده‌گرفته‌شده «تلماسه»

در هیاهوی فصل جوایز، وقتی نام بهترین‌ها یکی پس از دیگری اعلام می‌شود، گاهی سنگینی یک غیبت از مجموع تمام حضورها بیشتر احساس می‌شود. این حکایت امسالِ دنی ویلنوو و حماسه‌ی شگفت‌انگیز «تلماسه» (Dune) است؛ فیلمی که تحسین منتقدان و تماشاگران را برانگیخته و نامزد جایزه‌ی بهترین فیلم اسکار شده، اما نام معمار اصلی این جهان باشکوه در میان نامزدهای بهترین کارگردان دیده نمی‌شود. این سکوت آن‌قدر عجیب است که صدای یکی از بزرگ‌ترین کارگردانان تاریخ سینما را هم درآورده است.

به گزارش ورلد آو ریل، جیمز کامرون، تایتانی که خود بارها طعم بی‌مهری آکادمی به ژانر علمی-تخیلی را چشیده، این بار سکوت نکرده و با کنایه‌ای فراموش‌نشدنی به این تناقض اشاره کرده است. او در مصاحبه‌ای، با اشاره به نادیده گرفته شدن ویلنوو نه تنها در اسکار که حتی در انجمن کارگردانان، می‌گوید: «ظاهراً این فیلم‌ها خودشان را ساختند!»

این جمله‌ی کوتاه، نقدی عمیق بر نگاه غالباً محافظه‌کارانه‌ی آکادمی است؛ نگاهی که دهه‌هاست با ژانر علمی-تخیلی سر سازگاری ندارد. کامرون معتقد است اسکار به ندرت فیلم‌های این ژانر را «آن‌طور که باید» به رسمیت می‌شناسد و ترجیح می‌دهد به جای «بازی جوایز»، درگیر بازی‌ای شود که خودش دوست دارد: «ساختن فیلم‌هایی که مردم واقعاً برای دیدنشان به سینما می‌روند.»

البته این خشم تنها به کامرون محدود نمی‌شود. جاش برولین، بازیگر نقش گورنی هالک در «تل‌ماسه»، پیش از این چنان از این اتفاق برآشفته بود که تهدید کرده بود اگر ویلنوو نامزد نشود، از بازیگری خداحافظی می‌کند. کریس میلر، کارگردان انیمیشن تحسین‌شده‌ی «مرد عنکبوتی: در میان دنیای عنکبوتی»، نیز در شبکه‌ی اجتماعی ایکس، کار ویلنوو را در تمام جنبه‌های فیلم‌سازی «استادانه» خواند.

تاریخ اسکار پر از نمونه‌های مشابه است. به جز پیروزی تاریخی «ارباب حلقه‌ها: بازگشت پادشاه» (و شاید «همه‌چیز همه‌جا به یکباره»)، کمتر فیلمی در ژانر علمی-تخیلی یا فانتزی توانسته مجسمه‌ی طلایی بهترین فیلم را به خانه ببرد. شاهکاری مانند «فرزندان انسان» از آلفونسو کوارون حتی به جمع نامزدهای بهترین فیلم هم راه پیدا نکرد و فیلم‌هایی چون «منطقه ۹» و «ورود» (ساخته‌ی خود ویلنوو) به نامزدی قناعت کردند. البته نباید فراموش کرد که با وجود ۱۰ نامزد در بخش بهترین فیلم، رقابت برای تنها ۵ جایگاه در بخش بهترین کارگردانی بسیار فشرده‌تر است.

با این حال، این سوال همچنان پابرجاست: چطور ممکن است فیلمی آن‌قدر خوب باشد که شایسته‌ی عنوان بهترین فیلم سال شناخته شود، اما کارگردانی که این جهان را با تمام جزئیاتش خلق کرده، شایسته‌ی تقدیر نباشد؟ شاید دنی ویلنوو بتواند با «تل‌ماسه: بخش سوم» که برای اکران در سال ۲۰۲۶ برنامه‌ریزی شده، بالاخره این طلسم را بشکند. تا آن روز، به نظر می‌رسد در دنیای آکادمی، برخی از باشکوه‌ترین دنیاهای سینمایی، همچنان «خودشان را می‌سازند».

به نظر شما دلیل اصلی نادیده گرفته شدن دنی ویلنوو و فیلم‌های علمی تخیلی در اسکار چیست؟ نظراتتان را با ما در میان بگذارید.