معرفی سریال «هزار و یک شب» از فیلیمو | داستان، بازیگران و هرآنچه باید بدانید
سریال «هزار و یک شب» جدیدترین محصول پلتفرم فیلیمو است که از دوشنبه دهم آذرماه پخش خود را آغاز کرده است. این سریال دومین تجربهی مصطفی کیایی در قامت کارگردان در شبکه نمایش خانگی محسوب میشود. آنطور که مشخص است، «هزار و یک شب» یکی از پروژههای پرخرج و عظیم نمایش خانگی بهشمار میرود و بهعنوان محصول مشترک میان ایران و ترکیه تولید شده است.
داستان سریال «هزار و یک شب» چیست؟ | روایت همزمان دو جهان متفاوت
با انتشار تیزرهای اولیهی سریال «هزار و یک شب»، بسیاری از مخاطبان نمایش خانگی انتظار تماشای سریالی با تم تاریخی داشتند؛ اثری شبیه به یک نسخهی ایرانیزهشده از «بازی تاجوتخت». اما در واقعیت، سریال «هزار و یک شب» قرار است چه روایتی را برای مخاطب خود ارائه دهد؟
طبق آنچه توسط سازندگان این سریال مطرح شده است، ایدهی محوری «هزار و یک شب» در این جمله خلاصه میشود: «اگر یکی از این زنها شهرزاد باشد، جهان من نجات پیدا میکند از این همه ظلم و خونریزی.» اما آنچه مخاطب پس از تماشای سه قسمت ابتدایی سریال با آن مواجه میشود، روایت همزمان دو داستان در دو جهان داستانی متفاوت است.
قصهی سریال با سکانسی متفاوت در جهان افسانهای کتاب «هزار و یک شب» آغاز میشود؛ صحنهی گردنزنی یک دختر در قصری باشکوه که بهنظر میرسد جلوههای بصری سهم قابلتوجهی در فضاسازی آن دارند و تلاش شده است مخاطب از همان ابتدا مسحور فضای اثر شود. پس از تیتراژ ابتدایی، روایت وارد جهانی کاملاً متفاوت میشود و مخاطب با داستانی در زمان و جهان معاصر مواجه است.
این بخش از داستان بر اساس الگوهای پرتکرار و کلیشهای شکل گرفته و دربارهی پدری است که میان ورشکستگی مالی و تن دادن به ازدواج دخترش با فردی که حاضر است او را از این وضعیت نجات دهد، گرفتار یک دوراهی اخلاقی شده است. با این حال، نکتهای که میتواند بهعنوان ناجی این روایت کلیشهای عمل کند داستانی است که حول محور شخصیت «زمان» با بازی بهرام رادان و شخصیت «طاها» با بازی محسن کیایی شکل میگیرد.
این خط روایی دربارهی دزدیدن دخترانی است که قصد پایاندادن به زندگی خود را دارند؛ دخترانی که قرار است در زمانی مشخص به جهانی دیگر سفر کنند، جهانی که شاید همان جهان افسانهای «هزار و یک شب» باشد. همین پیوند میان جهان معاصر و دنیای اسطورهای ایدهای است که سریال تلاش دارد بر پایهی آن، روایت خود را پیش ببرد.
بازگشت هدیه تهرانی پس از ۶ سال به نمایش خانگی | بازیگران سریال «هزار و یک شب»
یکی از نکات قابل توجه سریال «هزار و یک شب» بازگشت هدیه تهرانی به شبکه نمایش خانگی پس از شش سال دوری از این فضاست. نکته جالب آنکه آخرین حضور هدیه تهرانی در نمایش خانگی نیز تجربهای مشترک با مصطفی کیایی بوده و او پیشتر در سریال «همگناه» با این کارگردان همکاری داشته است.
در کنار هدیه تهرانی، بازیگران مطرح و شناختهشدهای در این سریال ایفای نقش میکنند. پرویز پرستویی در نقش سمیر، بهرام رادان در نقش زمان، محسن کیایی در نقش طاها، سحر دولتشاهی در نقش آشیان، پدرام شریفی در نقش سروش، پانتهآ پناهیها در نقش رحیمه، سوگل خلیق، محمد بحرانی، خسرو شهراز در نقش مسعود، مریم کاظمی در نقش سپیدار، حبیب رضایی، بانیپال شومون و امیررضا دلاوری از جمله بازیگران این مجموعهاند. همچنین هدیه تهرانی در نقش دکتر سارا پرنیان حضور دارد و مینو آزرمیگین نیز در نقش نیلوفر معرفی شده است.
همانطور که در ابتدای این معرفی اشاره شد، سریال «هزار و یک شب» پروژهای مشترک بین ایران و ترکیه است و به همین دلیل بازیگرانی از سینمای ترکیه نیز در آن ایفای نقش خواهند کرد که احتمالاً در قسمتهای آتی شاهد حضور پررنگتر آنها خواهیم بود. جمال هونال، بلچین بیلگین، گیزم کاراجا و لونت اوزدلیک از جمله این بازیگران هستند. یکی از نکات قابل توجه در انتخاب بازیگران ترکی این سریال آن است که مصطفی کیایی، برخلاف انتظار، به سراغ چهرههای صرفاً تلویزیونی و معروف نرفته است و بیشتر از بازیگرانی استفاده کرده که تجربههای قابل توجهی در سینمای ترکیه داشتهاند.
مصطفی کیایی و نغمه ثمینی؛ اولین همکاری مشترک در نمایش خانگی با «هزار و یک شب»
یکی از نکات جالب سریال «هزار و یک شب» قرار گرفتن مصطفی کیایی و نغمه ثمینی در کنار یکدیگر در یک پروژهی نمایش خانگی است. این نخستین همکاری مشترک این دو در چنین فضایی محسوب میشود. مصطفی کیایی پیش از این با سریال «همگناه» در دو فصل دوازدهقسمتی، تجربهی کارگردانی در شبکه نمایش خانگی را برای پلتفرمهای فیلیمو و نماوا داشته است.
نغمه ثمینی نیز سابقهی نویسندگی در سه فصل از سریال «شهرزاد» را با همکاری حسن فتحی در کارنامهی خود دارد. نکتهی جالب در کارنامهی نغمه ثمینی تسلط او بر جهان قصهی «هزار و یک شب» است. شاید برای بسیاری از مخاطبان جالب باشد که نغمه ثمینی علاوه بر پژوهشهای گستردهی دانشگاهی خود، کتابی با عنوان «عشق و شعبده: پژوهشی در هزار و یک شب» نیز منتشر کرده است. همین پیشزمینهی پژوهشی سطح انتظار مخاطبان از این سریال را افزایش میدهد و این امید را ایجاد میکند که «هزار و یک شب» با استانداردهای بالاتری نسبت به یک اقتباس صرفاً سطحی مواجه باشد.
کتاب «هزار و یک شب» چیست؟ | نگاهی کوتاه به ریشههای ایرانی داستان شهرزاد
«هزار و یک شب» داستانی است که حول محور پادشاهی به نام شهریار و روایتگری شهرزاد، دختر وزیر، شکل میگیرد. بخش عمدهای از این داستانها در بغداد کنونی روایت میشوند؛ شهری که در دورههایی از تاریخ، یکی از شهرهای پررونق تمدن ایران باستان محسوب میشده است. برخی از پژوهشگران ریشهی این داستانها را ایرانی دانسته و آنها را برگرفته از مجموعهای کهن به نام «هزارافسان» معرفی کردهاند.
در عین حال، برخی از داستانهای این مجموعه ریشههایی در ادبیات باستانی و قرون وسطایی عربی، سانسکریت، ایرانی و بینالنهرینی دارند. بیشتر این روایتها در اصل داستانهای عامیانهای بودهاند که بهصورت سینهبهسینه منتقل شده و در دوران عباسیان و ممالیک گردآوری شدهاند. کتاب «هزار و یک شب» به سه نسخهی اصلی تقسیم میشود: نسخهی هندی بهزبان سانسکریت، نسخهی ایرانی که ترجمهای به فارسی باستان بوده و نسخهی عربی که در دوران هارونالرشید از پهلوی به عربی ترجمه شده است. در طول تاریخ، داستانهای متعددی به این مجموعه افزوده شدهاند. بهرام بیضایی نیز معتقد است «هزار و یک شب» اصالتی ایرانی دارد، چرا که داستان بنیادین آن، یعنی قصهی شهرزاد، ریشهای کاملاً ایرانی دارد.
باید منتظر ماند و دید که آیا «هزار و یک شب» میتواند نامِ خود را در بین بهترین سریال های نمایش خانگی ثبت کند یا نه. نظر شما چیست؟